DJV

[het ontwerp van deze site is geoptimaliseerd voor raadpleging op PC/tablet]

P’TiX

P’TiX stap 2

P’TiX stap 3

Essay – Het over het

Verrekt moeilijk (over schaamte)

“…
zandstenen muur voor het niets: in lagen
het echte zit achter het echte verborgen,
het stuit van de huid op het niets,
het oker geprangd in hard-grijze voegen.”

“Speer”, op. cit,. p.11

Over de feiten zelf, die zich volgens onze bevindingen dienen afgespeeld te hebben in het ouderlijk huis in de vroege jaren ’70 van vorige eeuw, komen we ook in ‘Speer’ bitter weinig te weten. De zandsteen waarvan sprake is de siersteen waarmee de ruimte in de living onder de trap werd dichtgemetseld. De aanwezigheid van een onbenutte leegte, de ‘leemte in het huis’ is elders ook gethematiseerd en de titel ‘Speer’ zelf legt expliciet de link met de façade-architectuur van de Nazi-architect Berthold Konrad Hermann Albert Speer (Mannheim, 19 maart 1905 – Londen, 1 september 1981).

Nu, het wil allerminst pleiten maar het was vermoedelijk heus een Tijl al toen, een prima spuugbak met handige, werkzame spiegels vol roest en nagelende nijd, een kind om te slaan dan wel te mijden. Het talige kwam uiteraard pas later. Het deed het als kind nog in stilte, spontaan, vrij van gedachten en met enkel de ogen. Het boorde, boorde, doorboorde geduldig het slijm op de verborgen woede.

Weet: de omzet van tranen naar woede vereist in de periodieke werking een perforatie van de lagen onverwerkt leed. Het ‘gaatje’ faciliteert de drainage tot turf die de afvoer verhardt untsoweiter,- (dit stukje is o.i. gewoon degoutant stompzinnig).

Elkwegs: woede wekt wonderwel woede na zelfs de kleinste perforatie, een gevonden wet die wapen werd in het verweer.

Het kreeg daarvan meer resultaat dan het vroeg:

“… het zwarte gedaver dat duizelen doet
draconische haat die spuwde tot het neerviel als roet
en de vloer van het hart was van schijfjes suikerklont.”

‘Speer’, op. cit,. p.11

Asse en kristalsuiker, ja dat fikt aardig. Ga verder.

Dank u. Het sloeg zo het aanslaan aan en het vestigde daarbij stevig de waakvlam van de colère maar vooral:  het brullen dat daarop volgde braakte de brand tot ver buiten het gebruikelijke/acceptabele.

Zodanig dat:

“… de vleugels van een vette mot schuren tegen de schedelwand, scheuren scherp de in het zwarte licht verborgen builen open.”

‘Speer’, op. cit,. p.12

[bladzijde 3-7 ontbreken]

Samenvattend en ten overvloede inclusief verwoord resten er de vele gaten maar de returns qua moment waren groot:

“In de zwarte alomvattendheid
het rode woeden van het leed
zonderde zich af het diepste kille blauw
van de verlossing zoals je dat ook voelen kan
nadien met de tong aan haar/zijn/hun tong”.

‘Speer’, op.cit., p.12

Vergelijk dit bijvoorbeeld met de ‘bloedrode pracht’ in ‘Wachet auf‘ , een tekst die wel weerhouden werd in de editie van 2024:

“Het dreunt in je hoofd en je wil het niet voelen.
Het stolt in je leden tot strepen in ’t heden:
de stem van de nacht is bloedrode pracht.”

‘Wachet auf’, zie: https://www.dirkvekemans.be/2021/01/11/wachet-auf/

Maar om die ‘alomvattendheid’ te kunnen ervaren moet je (andermaal blijkbaar – en zo haakt immers ook in het woordgebruik de herhaling der fouten zelf wetmatig in elkaar: immers de herhaling is hier inderdaad zelf de kankerende fout als namelijk een bevestiging die foutief naar het eigen zijn verwijzend zelf niet meer beschikbaar is om de iteratie intern nog te kunnen beëindigen) een graadje meer creperen dan bij de in ‘Speer’ aangehaalde ‘petit mort’.

Een diep-traumatische ervaring die fataal is meestal voor de jeugd van het kind van de rekening dat dus niet als ‘ongelukkig’ maar als niet-kind eindigt, d. w.z. levenslang het zwarte gat als identiteit, aka de zachte f-ster van het elzenwoud, een iets dat een ik is maar enkel indien echt vereist en dus ja, tja…

“Het kaduke heeft met het kloeke het tuiten der lippen gemeen.”

‘Lynx’, op.cit., p.141

Tenslotte en met pittig veel spijt als ware het uiteindelijk in het eigen ‘Het’ een woord van troost, zoals het het ook al zichzelf wou aanpraten in de subtiele ‘prince’, de ambigue ‘moraal’ op de fabel die ‘Speer’ ons tevergeefs vanuit de vergetelheid poogde mee te geven.

Die moraal luidt: je kan je als een het maar beter naar het harde voegen want wie als een het soelaas zoekt in het drijfzand van de erotiek krijgt te maken met horror van een hogere orde:

“het leven was hard maar niet zo de steen
het oker ligt slank en geprangd in de voegen
(als je krabt aan de steen krijg je zand
dat weerstandsloos glijdt door het vel van de hand).”

‘Speer’, op.cit., p.12

Dit is inderdaad erger dan De Coninck. Veel erger. Maar goed: de smog van de schaamte heeft toch al de woede gesmoord. Spijt valt in dikke vlokken op wat er nog smeult. Het trekt het verdriet in dikke strepen door de smurrie.

Men begrijpt nu ongetwijfeld al wat beter waarom het steeds als een Heidegger om niets zo moeilijk deed: het schaamt zich dood als het niet-kind dat het nadien altijd gebleven is, dat het dit (en al het andere) als kind met zich heeft kunnen laten gebeuren.
Dat het alles sindsdien heeft láten gebeuren.
Dat het er niet meer was.
Niet voor zichzelf, niet voor de ander.
Toch niet echt want was er nog echt?
Sorry kindje(s).
Het is ontelbaar.

De schaamte is een gênante vicieuze cirkel die enkel door de expressie in ‘Speer’ kon worden doorbroken. Het schrijfproces creëert zo een middels de omringende vergetelheid afgedwongen ‘biechtstoel’-functie: een mens moet kunnen biechten zonder dat er iemand aan het lijf wil zitten. Biechten is een mensenrecht, het recht op vergeving enzo. ‘Speer’ is immers¹de aandachtige haan kraait de weggegooide sleutel op het slot dat ‘Het’ in zijn geheel ons (semi-publiek) te lezen geeft. Het echte geheim is natuurlijk dat niemand dit leest.

Niemand, overigens, kan dit lezen omdat het verandert. Je leest nooit dit als je dit leest. Tenzij het dood is, maar dan is het hiervan het lijk, een tekstuele skin job. Time ’s a bitch, niet? Wat je zegt ben je zelf.

Het is waar. Men kan zich vragen stellen bij al dat ‘moeilijke’ in deze semi-publieke tekstuele maneuvers.

• Komt ‘het’ bij al die oudbakken literaire spielerei ooit wel toe aan het ‘genezende inzicht’ dat het zich elders aanmeet?
• Is dit geen gesofisticeerd ingepakte drol?
• Gaat het niet te ver?
• Is het meer dan een personage?
• Is het ik of AI?
• Verzandt dit alles niet in een bloedeloos intellectualisme?
• Onsamenhangend, toch?
• Als het er is, wie zal er ooit nog iets van geloven?
• Komt er nog wat van?
• En wat verandert er als het verandert?
• En waar?
• In Libanon?
• Anderzijds: heeft u zich zelf ooit al eens proberen dood te schamen? Bepaald makkelijk is dat niet.

Hoe dan ook en voor wie: het zal ons leren.

Lode Kok, 23-10-2024

voor HET

P’TIX OUTDOOR

Als het weer het toelaat, zorgt het Viander-domein hier in Tienen voor ‘levende invoer’. Mogelijke overeenkomsten tussen het getoonde en de realiteit berusten geheel op het spreekwoordelijke toeval.

P’TiX vulsel

de
Neue Kathedrale des erotischen Elends
wil onafhankelijk blijven publiceren, zónder subsidie of commerciële sponsors
en dus ook zónder (al dan niet verdoken) exploitatie van gebruikersdata
en geheel vrij van reclame.

steun de NKdeE en de Vrije Lyriek
en koop een Radio Klebnikov CD op BANDCAMP: