journal intime #70

jt70 – l’ instinct de mon esprit – WA WA WA

“Het instinct van mijn geest”. Bernard Réquichot wil zich krachtens deze uitspraak de automatismen waarmee hij experimenteert, de heel erg lichamelijke zegging in de spontane erupties van gebaren op doek of papier, als een deel van zijn ‘geest’ toe-eigenen, een onvervreemdbaar onderdeel van zijn Zijn. Een bezit aangewend als artistiek talent.

Au fond is dat een vrij ziekelijke projectie van een ego dat zich lijdend weet aan een voortdurende benauwdheid, een beklemming die maakt dat het naar een elders wil, een chronische beklemming die uiteindelijk bij Réquichot resulteerde in de sprong uit het raam.

Hoe vaak dacht ik al niet bij één van zijn werken: ‘goh dat niemand die man ooit ’s heeft willen helpen!!’. Maakt die gedachte zijn werk ‘minderwaardig’, doet zulks wat af aan de expressieve kracht ervan? In mijn ogen allerminst, en wie, zo vraag ik mij dan verder af, wie heeft daar om welke redenen een waardeoordeel over nodig?

Om te kunnen aanvaarden dat elke individuele creatieve expressie principieel evenwaardig is, een idee dat ik ontving van en deel met Joseph Beuys, moet je natuurlijk eerst van het Zijn af, en in deze vooral van de ‘Kunst’ als gewillige vazal van die ontologische pikorde.

Het heeft evenwel n.m.b.m. weinig zin om dat te gaan propageren, om daar strijd voor te willen gaan leveren, omdat het ‘probleem’ zichzelf wel oplost. Want waar gaan we naartoe? Wel, zoals altijd: naar het onvermijdelijke. Meer wil ik daarover niet kwijt, het gebeurt net zo goed onder uw ogen.

Terug naar Réquichot en de mentale gezondheidsproblematiek.
Wanneer we een humaan psychisme begrijpen als het functionele geheel van het zich spiegelende ego samen met het onderbewuste en de proprioceptie van de lichamelijkheid, dan merken we dat een in zekere mate disfunctioneel psychisme, een min of meer lijdend en ongezond psychisch gebeuren, steevast haar natuurlijke grenzen te buiten gaat: het gaat zich een ‘ego’ spiegelen waar het geen cognitieve controle over kán hebben.

De zieke geest gaat zich een alternatieve ‘ziel’ of ‘geest’ verbeelden waarin het haar veelal lichamelijke maar ook haar verstandelijke beperkingen kan overschrijden.
Dat proces is te verstaan als een echte creatie, want voor de betrokkene is de resultante van al dat verbeeldingswerk écht. Échter dan ‘onze’ werkelijkheid, die verder ook niets meer is dan een ideologische constructie. Het punt is: zo’n creatieve ‘ziel’ of ‘geest’ is pure transgressie.

Nu, daar is op zich niks mis mee, integendeel: zonder transgressie kunnen mensen ook niet functioneren, zonder transgressie waren we als soort al lang van de aardbodem verdwenen. Maar in plaats van daar vanuit een of andere ideologie over te beginnen moraliseren, zouden we misschien gewoon beter vaststellen dát het gebeurt en proberen zo goed mogelijk begrijpen hoe het gebeurt.

Want inzicht daarin is het enige wat ons kan helpen om gebeurlijke gedragshinder bij te kunnen sturen, om het evident ongezonde terug binnen de perken van het gezonde te krijgen. Dat de gezondheid zelf een relatief en vooral ook dynamisch concept is bemoeilijkt de zaken alleen maar als je wil blijven vasthouden aan dat ene onveranderlijke Zijn van die goeie ouwe ontologische pikorde van je. Quousque tandem enzovoort: wanneer gaan we die verstarring in de concepten eindelijk opgeven? Als er iets is wat deze wereld vraagt van ons, waar alles om schreeuwt, is het dat wel: een dynamisch denken op basis van dynamische concepten en een dynamische ethiek.

Voor de gevorderden in mijn Gignomenologische de-ontologie: iets is gezond zolang het gezond is, hoe simpel is dat…

Dus, heel erg cru gezegd, wat gebeurt er? Wat zien we hoe gebeuren?
We zien (in extreme gevallen) dat zieke, lijdende mensen vaak uit pure onmacht egoïstisch en gewelddadig zijn en zichzelf een oppermachtige ziel toe-eigenen.
We zien een algehele inflatie van het cognitieve zelfbeeld in alle regionen, of, schijnbaar tegengesteld daaraan, een algemene inkrimping, deflatie, depressie van het ego tot aan de algehele verlamming toe.
Wat we zien verklaart ons ook deels waarom daders vrijwel altijd begonnen zijn als slachtoffers en het stelt ons op pijnlijke wijze voor momenteel quasi onoplosbare juridische dilemma’s wanneer we onze vervagende begrippen van toerekeningsvatbaarheid in juridische verdicten moeten gaan vertalen.
Dat brengt ons bij een maatschappelijk debat dat heden in alle mogelijke richtingen op explosieve wijze de traditionele ontologische ideologieën verder verzwakt, corrodeert omdat geen enkele bestaande ideologie de schuld als ‘essentie’ van het individu achter zich kan laten: je ‘bent’ schuldig of je ‘bent’ het niet, terwijl het uiteraard enkel het gedrag is dat je als schuldig kan veroordelen. En gedrag kan je genezen, alleen kost dat meer dan het te veroordelen. Het schoentje begint daar danig te wringen.

En stilaan, dat hoop ik althans, daagt het: om tot een rationele benadering en oplossing van deze patstellingen te komen moet je het ‘Zijn’ zelf uitdrukkelijk opgeven, erkennen dat het een functionele fictie is, maar dat we die fictie dringend moeten herschrijven naar een meer werkbare coherentie.

Maar daartoe is de in ‘haar’ essentie nog steeds uiterst ‘mannelijke’ Orde van het Woord, de daadwerkelijke macht, uiteraard niet bereid. De erkenning van het Zijn als fictie (die je vervolgens als dynamisch programma wederom werkzaam kan maken) zou nochtans hetzelfde effect hebben op bestaande onoplosbaarheden als de erkenning van schuld in andere erfzondes zoals die van het kolonialisme: je doorbreekt de spiraal van schuld en boete enkel door de schuld eenzijdig te bekennen in functie van een nieuwe dialoog. Stoppen met naar de ander te wijzen, (stop aub met het wijzen naar de ander, stop er vandaag nog mee), de fouten erkennen en berouw tonen door de fouten te corrigeren. Het is m.i. echt de enige weg die ons nog rest.

Maar ach, ja, de commerciële belangen en het maatschappelijk aanzien vereisen dat men in de Kunst blijft deze transgressies van het ego als ‘geniaal’ appreciëren en aanmoedigen, ook al zijn het evident ziekelijke transgressies.

Men ‘is’ meer ‘Kunstenaar’ dan dat men zich schuldig maakt aan ontoelaatbaar gedrag. En alle gefrustreerde behepten met onderdrukte transgressies die niet dat ene winnende lotje trokken uit de loterij van de ‘erkende’ Kunst juichen volmondig mee.

De MeToo beweging heeft daar in de cultuurindustrie al wel een reactie op ontketend, maar je ziet toch aan het geval Fabre hier te lande dat van het ogenblik er aan de officiële façadekunst van een royaal erkende cultuurambassadeur wordt geraakt de rangen zich sluiten en er massaal wordt gezwegen, want aja, ‘als dat al niet meer mag’ en ‘waar gaan we naartoe’.

Ik produceerde en toonde hier dag na dag bijna een jaar lang belabberd getekende kopieën van Rodin’s ronduit vrouw-minachtende en pornografische tekeningen, en alleen mijn moeder vond het nodig om ’s te vragen hoe het daarmee zat.

Tja, het onderzoek naar de walging moest nou eenmaal ook het ethisch verwerpelijke onderzoeken, maar dat kreeg ik natuurlijk niet uitgelegd.

Dus: die meestal verzwegen verontwaardiging omtrent het aan banden leggen van de creativiteit, zou dan ook zeer terecht zijn mocht ze effectief geuit worden, want elke creativiteit werkt nou eenmaal op basis van transgressies, van het aftasten en overschrijden van elke grens, dat is gewoon de basisbeweging van de expressie. Creativiteit is niet dàt, maar zo gebeurt ze wel.

Maar als je daar wat van zegt krijg je weer net heel de MeToo-storm over je heen. Gewoon omdat zulk een label (de hashtag) je dwingt om A of B te zijn, voor of tegen, slachtoffer of dader, terwijl elke dader ook slachtoffer is en elk slachtoffer ook dader (M/V/O). Dus dat slikt men dan ook maar in, met verder stilzwijgen tot gevolg. En heel de sociale programmatie op Facebook en Twitter draait op die perfide hashtag-logika.

Hoe dan ook, dit staat voor mij als een paal boven water: ontoelaatbaar gedrag kan binnen geen enkele werkbare ontologische fictie ontoelaatbaar zijn voor de ene arme klojo en toelaatbaar voor de zeer gewaardeerde Kunstenaar aan het Hof. Dat is gewoon een fatal error in de programmatie, want ontoelaatbaar is en blijft ontoelaatbaar.

Euh, waar gingen we ook weer naartoe?

dv 13-5-2020, rev. dv@CHa

de
Neue Kathedrale des erotischen Elends
wil onafhankelijk blijven publiceren, zónder subsidie of commerciële sponsors
en dus ook zónder (al dan niet verdoken) exploitatie van gebruikersdata
en geheel vrij van reclame.

steun de NKdeE en de Vrije Lyriek
en koop een Radio Klebnikov CD op BANDCAMP: