journal intime #88

jt 88 – On est plongé dans le desgana – WOEL PUT

Oury beweert van het Catalaanse woord “desgana” (’tegenzin’) dat het onvertaalbaar zou zijn, maar eigenlijk bedoelt hij dat we de Franse vertalingen ervan niet op die manier kunnen gebruiken zoals Catalanen hun “desgana” kunnen bezigen, dat geen enkel Franse variant op ‘ à contrecœur‘ ons de ruimte, het landschap bieden kan van de Catalaanse depressie.

Origineel is dit niet, maar het lijkt mij niet onzinnig om onze verhouding tot de moedertaal te benaderen zoals je onze verhouding met de ruimte kan analyseren. In het landschap van onze moedertaal, ons thuisland, ons dorp, onze eigen kamers willen we het proper en netjes houden: we zijn erg nauwlettend op wat we willen horen/lezen. We delen vaak onbewust mensen in te mijden deelgroepen op basis van bepaalde uitdrukkingen die zij bezigen, omdat wij ‘dat nooit zo zouden zeggen’.
Onze taal is ons territorium: mensen die praten in een ons onbekende taal op de trein zijn storend, we proberen die niet te horen, want het betekenisloze ervan waar zij dan wel belang aan schijnen te hechten, is uiterst irritant.
We aanvaarden ook maar met mate nieuwigheden in ons landschap: een overdaad aan leenwoorden is als storende nieuwbouw in onze vertrouwde wijk. Enzoverder.

En sommige woorden vormen een ruimte op zich, een geheel omsloten gevoel, een basisconditie in het willen-moeten-mogen-kunnen-zullen pentagram van Viktor Von Weinsäcker. Kijk ik heb toch een correcte weergave van het Duitse ‘sollen’ gevonden, al is ons ‘zullen’ in die gebiedende wijs misschien wat verouderd. Waarom vergat ik dat?

Hoe meer Freud je leest, hoe achterdochtiger je wordt. Freud is een echt virus. Voor ik hem effectief begon te lezen had ik een boutade klaar over de grondlegger van de psych-analyse: “Waarom toch schreef die Freud boek na boek vol over kindjes die onbewust met hun papa of mams willen vrijen en nooit iets over al die ouders, mannen voornamelijk, die hun kinderen voor het leven verneuken?”
Het eerste geval kan leiden tot problemen, het tweede is maatschappelijk een gigantisch probleem dus de studie daarvan lijkt mij nog steeds urgenter. Ik zei het al: het is maar een boutade.

Heeft er iemand al ’s Freud met de eigen methodes aangepakt? Deed Luce Irigaray dat niet? We moeten het checken, want eigenlijk moet je dat met elke voorname systeemdenker doen: Kant bekritiseren op z’n Kants, Derrida deconstrueren, Freud en Lacan op de sofa leggen.

Freud lijkt mij bij de eerste indruk (na 40 bladzijden ‘Psychopathologie van het dagelijkse leven’) een onverbeterlijk gedeprimeerde narcist die een heel systeem bedacht heeft om in eindeloos dikke boeken honderduit zijn meest banale gedachten een belang te kunnen geven die ze wel moeten hebben, want het zijn wel kleine Sigmunden, autofage parels die zichzelf lusten, dus iedereen moet ervan lusten. Het is maar een indruk.

Hoe dan ook: een onbewezen stelling van mij zegt dat elke succesvolle denkmethode een zwakke plek van haar bedenker verhult. Ik heb het tot mijn grote scha en schande bij mijzelf moeten ontdekken, dus de stelling geldt ook voor mindere denkers en dichtertjes. Diezelfde volkswijsheid klettert tegenwoordig ook van de aandachtsmolens van de sociale media waar je regelmatig de slogan ‘ walk your talk’ of ‘practice what you preach‘ voor de voeten geworpen krijgt, nog voor je iets wou zeggen. Maar het is dus sowieso een erg bruikbare waarheid.

Onze ergernis bewijst het: wat ons het meeste ergert, waar we woest van kunnen worden, dat betreft heel vaak de eigen fouten die we bij onszelf niet zien maar wel opmerken in de ander, zeker als de ander een ouder is.
Zo heeft de ergernis de potentie om ons tot grotere zelfkennis te brengen. De ergernis die we ervaren spiegelt onze eigen gebreken, waar we het zelf moeilijk mee hebben.

In de puberteit stormt het dan als de ergernis zich richt op mama of papa. Want dan weten we het onbewust wel, dat we net hetzelfde doen als papa/mama. Dat geeft de ene kortsluiting na de andere in de logische circuits

Later, als de storm is gaan liggen treden velen van ons dan ook enthousiast in de voetsporen van de ouder of we volharden in de richting diametraal er tegenin, maar dat komt dan uiteindelijk op hetzelfde neer.

Een direct gevolg daarvan is ook dat als de jonge Sigmund, of Immanuel of één der Jacques gemerkt hebben wat er echt wérkte bij hun ongenaakbare papa’s (of mama’s), waarmee ze hun slag konden thuishalen, dan hebben ze daar ongetwijfeld zonder enige aarzeling hun levenswerk, hun basis-methode van gemaakt.

Maar ja: zij zijn zelf niet echt anders dan hun ouders, dus loop the loop en confronteer dat levenswerk met de eigen methode en hopla daar heb je de spreekwoordelijke kak in de ventilator, om het even in sappigste Nengels te stellen.

Ik schreef dat bewust, dat met die ventilator, om uw walg op te wekken. Want wat je op die manier ontdekt heeft iets vies, iets ongehoord. Het is bepaald laf ook, om grote denkers zo onderuit te halen, want zij kunnen zich niet langer verdedigen. Maar het werkt dus wel, ik paste het bij mijzelf toe en lag meteen voor een jaar of drie gevloerd. Wie met veel onverwerkte geschiedenissen is behept en die aanpak wil uitproberen: doe zulks in hemelsnaam onder begeleiding. Begin daar niet alleen aan. De bereikte inzichten kunnen bikkelhard aankomen.

Het Nengels op zich vind ik kei plezant. Want dat kan je dus ook: taallandschappen als gordijnstoffen over elkaar draperen over een tafel met willekeurige inhoud en dan daar een mixed grill in branden. Een beetje Belg wil daar mayonaise bij.

Tja, mijn excuses voor deze ietwat onsamenhangende tekst, maar wie in de woelput van het Avondland geboren wordt, moet zich het genot van het woelen eigen durven maken.
Trump noemde Brussel een ‘hellhole’ onlangs. Zover wil ik niet gaan, maar het bevestigt wel, in navolging van de dithyrambes van Baudelaire, het imago dat ons landje elders hebben kan. Het zou goed zijn, denk ik dan, dat we ons daar wat meer bewust van worden, misschien?

Aja: ik vergat ‘zullen’ als correcte vertaling van het Duitse ‘sollen’ omdat ik het nu eenmaal moeilijk heb met gehoorzaamheid wanneer de gebieder bulkt van de denkfouten en de vooroordelen. Zelfs hier en nu heb ik het moeilijk om neer te schrijven dat gehoorzaamheid in het gedrag in vele situaties de beste keuze is.

Leren wordt moeilijk als het over jezelf begint te gaan.

de
Neue Kathedrale des erotischen Elends
wil onafhankelijk blijven publiceren, zónder subsidie of commerciële sponsors
en dus ook zónder (al dan niet verdoken) exploitatie van gebruikersdata
en geheel vrij van reclame.

steun de NKdeE en de Vrije Lyriek
en koop een Radio Klebnikov CD op BANDCAMP: