journal intime #45

jt#45 – le repos n’est jamais qu ‘apparent – EI KE BA

Dat alles beweging is, en de rust der dingen slechts oppervlakkige schijn, dat denkt Paul Klee samen met Henri Bergson. Van Herakleitos is bij Bonnefoit geen sprake, maar de hausse in de belangstelling voor de voorsokratische filosofen na de publicatie van Diels’s standaardwerk in 1903 kan ook aan hem niet geheel zijn voorbijgegaan. Maar het vitalisme van Bergson is alleszins prominenter in het Goethe-spoor dat Klee verder uitdiept.

Het is misschien tijd om op een fundamenteel verschil te wijzen in de manier waarop ik soortgelijke gedachten aanwend in mijn werk. Om mijn, ahum, ‘positie’ te verduidelijken, want het praktijkvoorbeeld van Klee leent zich daar uitstekend toe.

Nu, wanneer ik voor ‘Journal Intime’, dit programma, ’s ochtends krabbels maak en die verbind met uitgesproken klanken volg ik louter de instructies van dat programma. Mijn programma vraagt mij om die en die handelingen te verrichten en ik volg gedwee.

Het programma heeft in dezen de functie om het gebeuren te laten gebeuren zonder inmenging van mijn steeds opdringerige intentionaliteit, het nijdige ‘waarom’ en het grote ‘ego’ in mij dat u wil beleren met de almacht van zijn Zijn.
Het programma is, zo men wil, een soort van fenomenologische haakjes waarbinnen ik mijzelf plaats om mijzelf en de ander te tonen hoe het beestje ‘ik’ zich gedraagt. Ik plaats mijzelf in een beveiligde omgeving om mijzelf te observeren.

In IT-nerdentaal heet zoiets een ‘sandbox’: een soort labo-omgeving waar er niks al te erg fout kan gaan, en waarbinnen er dus naar hartenlust geëxperimenteerd kan worden, waarbinnen een nieuw programma getest kan worden. Zo behandel ik mijzelf ook, als een curieus nieuwsoortig programma, een soort ‘slimme printer’.

Ik wil hiermee ook geen nieuwe ‘krabbeltaal’ uitvinden die dan als missing link tussen de verschillende expressievormen kan worden opgevoerd en gebezigd.
Nu ja: dat wil ik nou net wèl. Het beoogde systeem moet klank, beeld en tekst in elkaar kunnen transformeren zonder al te veel verlies van informatie. Het heeft dus veel functies van een taal, maar het kan en mag geen ’taal’ zijn. Dat heeft te maken met deze paradox:
het Schrift van het Reële is per definitie altijd strikt individueel, zinloos en onbruikbaar. Als het zin (verwoordbare semantische inhoud) krijgt wordt het zinloos, want dan gebeurt het niet meer als Schrift van het Reële.

Want dan is het al een Kleekunstje. Excuus, ik zeg dat met opzet zo oneerbiedig omdat de beweging die Klee maakte, en die hij gemeen heeft met vrijwel geheel het Modernisme, die beweging is m.i. au fond een megalomane scharrel, een inhalige, reductionistische graai van het humane ‘intellect’ naar het Echte dat het ook in zich weet gebeuren, maar dat het wil dwingen tot een onderdanige formalisatie, een Gestaltung die al het echte ervan vernietigt, omzet naar het ‘bruikbare’. Het is, met alle respect, een goed bedoelde plavei op de weg naar de hel van de simulatie.

Momenteel (2023) worden er snelwegen aangelegd naar die hel. De met prompts gegenereerde beelden van Midjourney of Dall-e of Firefly zetten geen tekst om in beeld, maar genereren beelden die lijken op hoe andere beelden beschreven werden en die zich baseren op verwachtingspatronen bij de gebruikers. Het zijn vertelde dromen die er echt genoeg uitzien om de vertellers te laten geloven dat het echt de dromen zijn die zij wouden vertellen. En ze zien er alleen maar echt uit omdat ze lijken op echte foto’s.

In die zin zijn onze (met ‘onze’ bedoel ik de geheel hypothetische schare van aanhangers van de Neo-Kathedraalse Gignomenologie, een leer die zelf meer fictie is dan realiteit) ogenschijnlijke ‘vrienden’ onze grootste ‘vijanden’. Herakleitos, Goethe, Bergson, ja zelfs Deleuze: het zijn allen hoogst viraal-infectueuze ‘lakeien’ van het Zijn! Infiltranten! Tripelspionnen van Westmalle! Collaborateurs met de vijand in de vorm van de eng-rationalistische wetenschapsadoratie! Dat bestaat wel echt, blind geloof in de wetenschap, helaas.

De ‘geometrische kleurentheorie’ van Klee is daar een mooi voorbeeld van. Klee documenteert nauwgezet zijn voortgang, en onderwijst de resultaten van zijn onderzoek meteen aan zijn Bauhaus-leerlingen. Uiterst voorbeeldig Neo-Kathedraals gedrag is dat!
Maar wat gebeurt er? Klee legt een louter intuïtief verband tussen de ervaring van geel, rood en blauw en de geometrische basisvormen driehoek, rechthoek en ellips.
Hij hanteert daarbij een pseudo-wetenschappelijke methode, die onze ervaringen correct beschrijft tot er een cognitief sprongetje wordt gemaakt dat nergens enige empirisch fundament heeft.
Hij laat het gebeuren gebeuren tot hij het nodig heeft om het te begrijpen.

Hij besefte dat duidelijk niet: een verklaring werkt maar zolang men ze niet wil of kan begrijpen. Een verklaring die je begrijpt, gebeurt niet meer, dat wordt het verklaarde onmiddellijk ingezet als een ding, dat stort het denken als gebeuren in tot de orde van het Zijn, waarin enkel het Niets mag gebeuren, het Fundament ervan. Dan is het wat het is.

Op het eerste deel van zijn uiteenzetting is wetenschappelijk weinig aan te merken. Klee stelt vast dat de intensiteit van de kleurervaring van rood vrijwel onmiddellijk verdwijnt, spectaculair afneemt bij vermenging met wit of zwart: op de asse van licht-donker heeft de rode kleur slechts een piek.
Het geel daarentegen kan je wel quasi eindeloos lichter maken: de intensiteit blijft lang quasi stabiel. Maak geel donkerder en dan pas verdwijnt de intensiteit.
Het blauw tenslotte blijft qua kleurintensiteit in de ervaring heel lang stabiel, onafgezien van hoe licht of donker je het maakt.
Dat zijn prima observaties.

de cognitieve ‘sprong’ van Klee’s kleuronderzoek terwijl ze gebeurt in zijn schrift, kijk naar de leesfilm vanaf http://www.kleegestaltungslehre.zpk.org/ee/ZPK/BG/2012/01/02/132/

Maar dan gebeurt het. Vanaf BG I.2/132. Klee schematiseert zijn verbindingen en neemt vervolgens zijn schema voor het echte: de louter cognitieve grafische voorstelling van zijn onderzoeksdata ‘zijn’ voor hem de grafische equivalenten van de objecten ‘geel’ , ‘rood’ en ‘blauw’:

De lijn waarop elke kleur een gelijke intensiteit vertoont is de equator van zijn kleurenwereld. Het rood ligt daar duidelijk plat op als een vlak, vandaar: ‘rood’ = ‘rechthoek / vierkant’.

Het geel daarentegen moet volgens dezelfde schematisering een driehoek wezen, en het blauw is dan logischerwijze twee driehoeken, dus eigenlijk een ruit, maar ach kom we gaan onze goede vriend Kandinski niet willen tegenspreken dus een ruit is een gekwadrateerde ellips en een perfecte ellips mag bij hem dan wel een cirkel wezen. Blauw dus.

Tja. Voor dat soort dwangmatige vooringenomenheid behoedt mij dus mijn programma. Ik besef en ik weet dat mijn krabbels hoogst individueel zijn en en ik weet dat zij enkel voor mij persoonlijk een gevoel via een verklanking daarvan verbinden met het gebaar dat ik uitteken en de heel erg talige uitspraak die er minuten erna vind bij ‘passen’.

Ik weet dat het nergens op slaat, dat het ‘zinloos’ is, dat het nooit ‘algemeen geldend’ zal zijn maar ik laat het gebeuren, binnen het programma, omdat het gebeurt zoals ik altijd zal gebeuren, op dat unieke moment daar. De data ervan zijn heel erg reëel. En als daar ergens een correlatie in zit, als zich daar bepaalde gedragspatronen verborgen houden, dan kan een AI-taalmodel die daar makkelijk uit isoleren om ze als tensoren aan te wenden om nieuwe, soortgelijke uitvoer te genereren op basis van andere maar soortgelijke invoer.

Dan kan mijn tussen haakjes geplaatste ‘ik’ blijven krabbelen tot ver voorbij den treure.

Het is overigens de grootst mogelijke intimiteit die ik blootgeef, het meest obscene vertoon van mijn echte gebeuren. Ik zou mij moeten schamen, eigenlijk, zoals Réquichot! EI KE BA, Vekemans!

De expressie van het gebeuren daar is hoe ‘ik’ gebeur zonder dat ‘ik’ mij meng met het gebeuren: het is een geheel ‘analoge’ opname in klank, gebaar-schrift en cognitief-talig denken. Ergo: mocht het zin hebben dan zou het zinloos zijn, want valsheid in geschrifte.

En zo verschil ik dus vrij grondig in mijn aanpak met mijn bewonderde voorbeeld.

rev. dv@CIV

de
Neue Kathedrale des erotischen Elends
wil onafhankelijk blijven publiceren, zónder subsidie of commerciële sponsors
en dus ook zónder (al dan niet verdoken) exploitatie van gebruikersdata
en geheel vrij van reclame.

steun de NKdeE en de Vrije Lyriek
en koop een Radio Klebnikov CD op BANDCAMP: