Harusmuze #414

commentaar dv@YHI

Het soort auteur (m/v/o) waar ik mij in herken noem ik en de Harusmuze met mij een Vrije Lyricus (m/v/o) . Ik plak daar liever geen namen van voorbeelden op omdat ik dan mijzelf te veel onverdiende eer zou aandoen en mijn problemen niet wil projecteren op mijn roemrijke voorbeelden.

Want de Vrije Lyriek mag zich vrij noemen, de Vrije Lyricus zelf heeft in mijn ervaring hoegenaamd geen keuze. De Vrije Lyricus (m/v/o) kan enkel schrijven wat zij te schrijven heeft, er is geen ontkomen aan. Het soort auteur dat ik blijkbaar ben is ballistisch vrij, zoals een kogel in de lucht: niets houdt hem tegen.

We hoeven daar niet nodeloos dramatisch over te doen (de geschiedenis wijst uit dat er al drama genoeg is in de levens der Vrije Lyrici), maar het valt ook niet te ontkennen: wij vrije lyrici schrijven alsof ons leven ervan af hangt.

Wat een niets ontziende obsessie toch, welk een spoor van vernieling laat een dergelijke fixatie niet na. Wat bezielt die mens toch! En waarom? Ik heb goedschiks en kwaadschiks moeten ondervinden dat het daadwerkelijk zo is, dat de aandrang om te blijven schrijven sterker was dan rationeel te verantwoorden viel. Mijn leventje is een schandelijke puinhoop van mislukkingen, en nog blijf ik het dagelijks doen.

Ik heb nog een dagboekje liggen van toen ik zeventien was waarin ik mijzelf tot tweemaal toe de opdracht gaf om nooit meer te schrijven. Ik voorvoelde blijkbaar wat er zat aan te komen. Ik heb mijn schrijven dan ook jarenlang onderdrukt, weggestopt en mijzelf wijsgemaakt dat ik best ook gewone zaken kon doen, websites maken, vader zijn. Alles wat ik in die zin ondernam mislukte, uiteindelijk.

Er was blijkbaar geen ontkomen aan.

Eens je dat beseft, kan je beginnen van de vloek een zegen te maken, dat is tenslotte wat iedereen met haar realiteit moet doen: accepteren hoe het nou eenmaal zit, je taak helder stellen, je eraan toewijden en oefenen tot het lukt. Wie weet heeft er misschien niemand wel echt een ‘vrije’ keuze. In die zin voel ik mij dan ook geenszins speciaal. En er gebeuren veel ergere dingen.

Alleen bij de Vrije Lyricus is het gebrek aan keuze misschien wat extra moeilijk verteerbaar omdat het belangeloze dichterschap nou eenmaal geen al te sexy beroepskeuze is. Ik heb het daar 30 jaar lang bijzonder moeilijk mee gehad, zelf, om mij daarin te schikken. Je leest al die biografieën van je favoriete auteurs en voortdurend denk je toch ‘ah neen è, niet met mij‘. En toch zie je het gebeuren.

Het punt is: wanneer wij het vertikken (en, volgens mij: elke Vrije Lyricus probeert dat, om, al was het maar even, aan zijn schrijfplicht, zijn schrijfneurose te ontsnappen) gaat het ogenblikkelijk en uiterst trefzeker fout met ons: ongelukken, waanzin, verslaving, geen enkele nijdige uithaal der Schikgodinnen blijft ons bespaard wanneer wij van het Pad durven wijken.

Ja, idd: dàt Pad. Het Pad van de Wenende Nacht, het is geen pretje. Op naar de House of the Rising Sun. “Mother, tell your children not to do what I have done”, dat soort gevoel.

Vragen waarom een Vrije Lyricus schrijft wat hij schrijft, en of het niet wat vrolijker kan ofzo, en ‘waarom doet ge niet zus of zo’, al die vreselijk lompe, onnadenkende waarom-vragen, wel die getuigen dan ook van een volslagen onbegrip voor de situatie van een auteur die enkel schrijven kan wat die te schrijven heeft, daarbij hun uiterste best doet ook, want als ze falen moet de volgende het weer rechtzetten, en die zal het al zwaar genoeg hebben.

Ja, dat soort solidariteit over de grens van leven en dood heen, dat voel je wel.
Ons leert ons kennen, en dus dat leer je ook, dat zulke solidariteit noodzakelijk is. Mooi daaraan is dat je dan in het schrijven zelf een verbondenheid vindt die je nergens anders krijgen kan. Wat het proces, de schrijfverslaving dan weer een boost geeft. Er ontstaat een bikkelhard wij-gevoel dat het ego ver overstijgt. In zekere zin, ik beken het, met excuses, schrijven we louter voor en door elkaar. Wij zitten in ons hoofd. Vertrouw het niet als wij wat anders beweren.

Maar lees gerust door hoor: besmettelijk is het niet, ik wil enkel mijn lotgenoten ter troost een mogelijke bestemming aanreiken voor deze potdichte toe-stand van vaak erg jammerlijke determinatie. Laat ons blijven proberen van de nood een deugd te maken. Ook al leest geen kat het nog, je hebt dan toch maar mooi je plicht gedaan. Zegevieren zit niet in het pakket, maar wat kan aanvoelen als een vloek wordt zo misschien wel een zegen.

rev. dv@CIU