Impresum E29 – La Cye (de zaag)
Buiten het feit dat dit beeld op evidente wijze verwant is aan het voorgaande en aan E25 en E26 geeft Defaux weinig aanwijzingen omtrent dit impresum. Volgens hem is het ‘duidelijk van Scève zelf’ afkomstig. En aangezien Scève de Duisternis Zelve is weten we Niets!
Joukovsky 1996 geeft aan dat het een eerder gewelddadig beeld is en ziet meer verwantschap met de overwoekerde boom van E24. Zij wijst op de introductie van de duur hier en het belang van de tijd in de emblemen in het algemeen. Het embleem als middel voor een gecondenseerde (meer nog dan in de epigrammen) weergave van de psychologische tijdsduur. Ze benadrukken het knagende slopende tijdsverloop in de lezing.
Verder een beetje rondgekeken op emblemendatabases, hier bv: http://emblematica.grainger.illinois.edu/detail/emblem/E011489 De zaag is hier geassocieerd met het Lutheriaanse motto ‘in Patientia Suavitas’ (Plezier in Geduld), maar ja, tenzij je van Scève een beeldenstormer avant la lettre wil maken bewijst dat enkel dat iets doorzagen ook plezant kan zijn…
Le Coeur, de soy foiblement resoulu, Souffroit asses la chatouillant poincture, Que le traict d’or fraischement esmoulu Luy avoit fait sans aulcune ouverture. Mais liberté, sa propre nourriture, Pour expugner un tel assemblement D’estre né libre, & faict serf amplement, Y obvioyt par mainte contremine, Quand cest Archier, tirant tant simplement, Monstra, que force en fin, peu a peu, mine.
Daily Délie: elke dag een nieuw dizain van de Délie van Maurice Scève.
De tekst werd gekopieerd van de online uitgave op French Emblems At Glasgow .
De bron van de noten is voornamelijk de monumentale Edition critique van Gerard Defaux, Droz 2004. De vertalingen zijn vlugge pogingen tot verduidelijking van de originele tekst in begrijpelijk Nederlands. Verwijzingen naar woorden in de originele tekst staan tussen ronde haken. Alternatieven, expliciteringen of on-Nederlandse vertalingen staan tussen vierkante haken.Deze lezing gebeurt in fazen, met onderbrekingen, raadpleeg de index van de ‘affe’ lezingen.
Vertaling
Het Hart, van zichzelf zwak besloten
leed genoeg van de kriebelende doorboring
die de vers gescherpte gouden pijl
deed zonder enige opening.
Maar vrijheid, zijn eigen voedsel,
om een dergelijke samenkomst uit te drijven
van vrij geboren en helemaal slaaf gemaakt te zijn
verzette zich ertegen met vele tegenmaatregelen,
terwijl de Schutter zo eenvoudig schietend
aantoonde dat kracht uiteindelijk beetje bij beetje ondermijnt.
Noten
- het dizain zit nogal in de militaire sfeer met de woorden ‘assemblement’, ‘expugner’, ‘mine’ en ‘contremine’
- Defaux wil een tijdsverdeling lezen waarbij het eerste kwatrijn verwijst naar de tijd van de ‘verwonding’ door Amor’s pijl en een tweede treffen op het einde van het daaropvolgende sextet. Een door de Amant na veel geduld verworven aanblik zou dan een tweede meer fatale treffen veroorzaken, want Amor heeft nu makkelijk schieten op het reeds verzwakte hart. Joukovsky volgt deze lezing maar plaatst er wel een vraagteken bij.
- Een alternatieve interpretatie is:
- kwatrijn: het Hart, van zichzelf al zwak, lijdt onder de voortdurende aanwezigheid (‘la chatouillant poincture’) van Amor’s pijl
- sextet: de Vrijheid wil het Hart (dat toch vrij geboren is en zich voedt met die vrijheid) bevrijden en ontwikkelt een heel strijdplan daartoe, maar dat heeft eerder een contrair effect en de Schutter zal bewijzen dat hoewel hij maar simpel hoefde te schieten, de kracht het uiteindelijk zal halen eens de aanzet is gegeven. ‘Force’ in militaire context betekent iets al ‘contrainte par les armes, puissance militaire‘, de belegering van het Hart door Amour werkt ondermijnend. Dat er een tweede treffen nodig is zou dan haaks staan op de rest van het dizain, de verteller bekijkt immers het hele tijdsverloop en werkt daar de tegenstrijdigheid tussen het moeiteloze van de aanslag en het vruchteloze van de inspanningen van het verweer uit…
En je kan er zelfs een verwijzing naar het Acteoon verhaal in lezen: in de jacht is jagen met ‘force’ jagen met honden ( zie het lemma ‘force’ in de DMF)
