l’ évasion de sylvia maklès

‘l’ évasion de sylvia maklès’

dv 2017, photoshopped watercolor & pencil on paper

Paasliedje -Verbum caro factum est uit de Piae Cantiones, Finland 1550:

• deze fotoshopcollage is gebaseerd op een kliedering van mij die op haar beurt een foto naschilderde: dit kleinood uit een fotoshoot met de Franse actrice Sylvia Bataille later Sylvia Lacan, née Sylvia Maklès:
• het beoogde effect in de montage is natuurlijk gepikt van de Italiaanse futuristen of, zo u dat verkiest, van Duchamp’s Trapafdalertje: de futuristen toen en deze montage suggereren beweging in een stilstaand beeld door middel van doorsneden van het traject dat een lichaam aflegt dat in beweging is. De coupures die naast en op elkaar worden gelegd zouden frames in een film kunnen zijn (25 per seconde is de norm tegenwoordig), het oog van de toeschouwer kan de beweging ‘lezen’ door de coupures te ‘volgen’
• de Franse onderzoeker Etiene-Jules Marey is de man die zich indertijd bezig hield met het ontwikkelen van een methode om de beweging te schrijven, dit onder impuls van de mechanische revolutie die heel de wereld in beweging zette en het daarmee gepaard gaande vitalisme dat zijn filosofische spreekbuis kreeg met Henri Bergson. U kan dat nalezen in het goed gestoffeerde artikel van Pascal Rousseau FIGURES DE DÉPLACEMENT. L’écriture du corps en mouvement, HYX, 1995, een artikel waarvan ik hier enkele  van de uitgezette lijnen volg.
• waar het Marey om te doen is, is een abstractie van de beweging maken, zodat die ‘helemaal’ ‘vatbaar’ is, een objectivatie van de beweging door middel van notatie.
  Hij wil het spoor optekenen van een object in beweging.
  De fotografie schakelt hij in als ‘ écriture’ als een ‘grafein’, een schrijven van de beweging.
• Daarmee verwant is bv. de Stokkendans van Bauhaustheoreticus Oskar Schlemmer (1927): niet de beweging als beweging wordt geabstraheerd maar het bewegende lichaam wordt herleid tot instrument voor het tonen van vectoren, de beweging is de resultante van een mechanistisch proces
• paradoxaal genoeg kan men stellen dat de uitvinding en de opkomst van de cinema het onderzoek naar de beweging als beweging hebben bevroren. Pas bij de ontwikkeling van 3d animatie komt het bewegingsonderzoek terug op gang, maar veelal in functie van een simulatie van de cinemasimulatie: een beweging is een beweging als ze na de postproductie gezien wordt als beweging, over de beweging wordt enkel nagedacht in functie van het zichtbare traject van objecten. Het blijft hetzelfde object-georiënteerde mentale universum van Schlemmer waarop een idee van de beweging geprojecteerd wordt. Pascal Rousseau:
  

  “L’ agencement machinique du corps projeté sur le diagramme de ‘l’ espace cubique et abstrait’ (Schlemmer) fait basculer l’empreinte du mouvement dans l’univers mental de la production de l’image. Car, au moment où la réalité imperceptible du mouvement se laisse voir grâce aux machines, la production imagière se révèle de plus en plus soumise aux lois d’une physiologie mécaniste où mouvement et image s’inscrivent dans un étroit rapport de dépandance.” (p3)

• bij Marey en ook bij dichter-uitvinder Charles Cros (1842-1888) gaat het  steeds om een mechanistisch project waarbij de beweging genoteerd dient te worden, alles wordt ‘weggeschreven’ als op een pianollenrol: een definiërend schrift van de beweging zoals die zich voortzet in de ruimte, een middels een grafische methode vastgelegd geheugenspoor. Bergson gaat eerder op zoek naar iets dat die tegenstelling image-mouvement opheft, een onmiddellijke integratie van de beweging in het bewustzijn.
• Hier citeert Rousseau Charles Féré die in 1887 in een onderzoek naar psycho-motorische inductie al stelt dat ‘de idee van de beweging is reeds het begin van de beweging’. Dit op basis van medische experimenten waarbij bv. vastgesteld wordt dat een testpersoon die vooraf verwittigd is meer druk gaat uitoefenen in een testsituatie dan de persoon die niet vooraf gewaarschuwd is dat hij zal moeten drukken: de beweging wordt mentaal voorbereid, er is dus een mentale voorstelling van de beweging aanwezig, los van het lichamelijk afgelegde of af te leggen traject. Het brein slaat bewegingen als beweging op en voert ze nadien weer uit. Hier wordt de ‘ontdekking’ van de beweging als image-mouvement door Bergson voorbereid:

  C'est la démonstration expérimentale de l'opinion admise
  par les psychologues, que l'idée du mouvement c'est déjà 
  le mouvement qui commence. Elle a pour corollaire que, 
  toutes les fois que l'idée est suffisamment intense, 
  l'action la suit nécessairement. C'est là une 
  notion bien importante pour l'intelligence des impulsions 
  irrésistibles, où l'acte devient la conséquence inévitable 
  de la persistance de l'idée. D'autre part, on est en droit 
  de dire qu'une idée n'existe effectivement que lorsqu'elle 
  est suivie d'un acte qui est la seule preuve de l'intensité 
  suffisante, ou au moins qu'il faut distinguer les idées 
  faibles ou statiques, non suivies d'actes, et les idées 
  fortes ou dynamiques , avec impulsion irrésistible à 
  l'action. (Féré, Sensation et Mouvement, p.15)

  Ik citeer het hier wat breder dan gebruikelijk omdat het terzijde interessant is om te zien hoe hier de jurisdictie van de ‘onweerstaanbare impuls’ hier ‘wetenschappelijk’ wordt onderbouwd.

• Helaas is het overgrote deel van de theorievorming rond beweging die in Rousseau’s artikel aan bod komt uitsluitend gewijd aan beweging van het menselijk lichaam. Uiteraard is het zo dat elke mentale representatie van beweging veelal zal vertrekken van lichamelijke beweging, maar hier zien we elke beweging al snel verdwijnen in reducties  tot objecten in beweging langs een traject.
  De inzet wordt dan snel het ‘alfabetiseren’ van de lichamelijke beweging, een puur object-gerichte codering van de (dans)beweging:
  • Francois-André Delsarte (1811-1871) systematiseert de menselijke gestiek vanuit een katholieke, neo-platoons (mystieke?) invalshoek en heeft via zijn Amerikaanse leerling Steele MacKaye (1842-1894) die zijn ‘leer’ populariseert een beslissende invloed op de moderne dans (verder te onderzoeken, de doctoraatsthesis van Franck Waille, zie Corps, arts et spiritualité chez François Delsarte (1811-1871). Des interactions dynamiques)
  • George Polti
  • Rudolph von Laban
    

    TUSSENWERPSEL

    Lyriek van de Beweging, een voorbeeld: de op het object gerichte aangeleerde ervaring van regen = het vallen van waterdruppels. Een kind ervaart ‘regen’ eerst en vooral als ‘nat worden’. ‘Uit de regen blijven’ is ‘vermijden dat je nat wordt’ , maar dat is eerst nogal prettig, voor het koud en onaangenaam wordt. Effen later zitten we dan in volle burgerpaniek bij het voelen van 1 regendruppel.

    UITWERKING:  een film of een toneelstuk maken waar je geen regendruppels ziet als het regent maar enkel de acteurs ziet nat worden.

Bewaren

Abeceda | Alphabet, Karel Teige, Milcha Mayerova, Vitezslav Nezval from galvanimedia on Vimeo.

Bewaren