over Ekphrasis in de NKdeE
// gereserveerde woorden in de NKdeE programmataal staan in italic en beginnen met een hoofdletter – een verklarend Lexicon van deze woorden is in voorbereiding
Je merkt er (nog) nauwelijks wat van, maar de Neue Kathedrale des erotischen Elends heeft dit Werkjaar (’16-’17) een Zijbeuk lopen rond ekphrasis.
Ekphrasis is, volgens Wikipedia, een kunstige beschrijving van een voorwerp, meestal van een kunstvoorwerp en in het bijzonder van een schilderij.
Ekphrasis is sinds de Oudheid een retorische stijlfiguur, beschreven in de handboekjes retoriek en het werd in de loop der tijden dan ook beoefend als literaire schrijfoefening, en met wat voorbeelden kom je dan al vlug aan een geruststellend literair genre.
In de twintigste eeuw werd het begrip verruimd naar ‘beschrijvingen’ van objecten uit alle mogelijke kunsttakken en sprak men ook al van ‘muzikale ekphrasis’, een ‘uitdrukking’ van een picturaal werk in muziek.
De Kathedraalse Leer is, in haar meest bevattelijke gedaante, een Bewegingsleer, houdt zich niet bezig met het creëren of doorgronden van objecten, maar met het inzetten of karakteriseren van bewegingen. Het Definietsel van een Kathedraalse Ekphrasis heeft daarom ook tezelfdertijd een ruimer als een enger Bereik dan de gangbare definities van het begrip:
Ekphrasis :: Translatie van een Gedachtebeweging (Klasse) naar een verschillend Uitdrukkingsveld (Printer)
“… ja Fred euh…”
// oké, ik begrijp dat je aan dit Definietsel niet veel aan hebt als je de Definietsels van Translatie, Gedachtebeweging en Uitdrukkingsveld niet ter beschikking hebt. Alles op zijn tijd hè…
In mensentaal is een Kathedraalse Ekphrase elke overdracht van een creatieve inspanning van het ene medium naar het andere. De overdracht geeft een creatieve meerwaarde aan de beweging (ekphratische Winst).
De Auteur, bv., gaat naar een tentoonstelling ‘leest’ daar een werk en drukt haar lezing ‘anders’ uit. Een schilderij wordt een gedicht. Een gedicht wordt muziek. Muziek wordt gevisualiseerd in een filmpje door visualiseringssoftware. Een visualisatiefilmpje wordt de input voor een literair-generatief programma. Jaap Blonk draagt in een schimmig Amsterdams auditorium de output van het literair-generatief programma voor, terwijl op de retro overhead-projector een graatmagere asemicus ritmisch gestructureerde kribbels neerpoot. De leden van het Beperkte publiek zijn Live op Facebook en maken jazzy hoofdbewegingen en vingerknippen ter leuking van het geheel…
Handig toch, die mensentaal.
over Yuko Otomo
Yuko Otomo is een New Yorks auteur en kunstenares van Japanse origine.
In haar visuele werk zoekt ze de pure abstractie op. Haar werken werden op diverse plaatsen tentoongesteld, vooral in New York (Tribes Gallery, Anthology Film Archives Courthouse Gallery, ABC No Rio, Brecht Forum, Gallery 128, Knitting Factory, Vision Festival,…).
Als (tweetalig) auteur vertaalt ze, en ze schrijft essays en kunstkritieken. Die teksten zijn veelal online beschikbaar via de webruimte van ARTEIDOLIA, een collectief van auteurs waar ze samen met haar partner Steve Dalachinsky, deel van uit maakt.
Maar Otomo is vooral ook een erg bijzondere dichteres. In bundels als Garden: Selected Haiku (Beehive Press), Small Poems (UDP), The Hand of the Poet (UDP), Cornell box Poems, Genesis, en Fragile (Sisyphus Press) heeft ze haar eigen stijl gevonden, die, hoe kan het anders, erg gekleurd is door het Japans en de Japanse cultuur. Bedrieglijk eenvoudig taalgebruik met een immens observatievermogen en subtiele aandacht voor de kleinste kronkel in de bewegende gedachte.
In 2013 bracht ze bij Ugly Duckling Press STUDY uit, een 286 blz. dikke bundeling van de ‘kunstgedichten’ die ze sinds de jaren ’80 schreef.
Ekphratische gedichten dus, geschreven tijdens of na het bezoek van een tentoonstelling. In New York passeert alles van toonaangevende kunst, en Yuko Otomo is een hongerige expo-bezoekster, dus je krijgt in de bundel meteen een pracht van een staalkaart van de hedendaagse en wat oudere visuele kunsten., de auteur laat je ook dingen zien die je nog niet kende…
In haar beste gedichten uit STUDY doet ze mij aan ons lyrisch monument Hans Faverey denken, wanneer die over Hercule Seghers schrijft of over François Couperin.
Om u maar te zeggen dat dit werk écht de moeite is.
Gedurende het NKdeE werkjaar 2016-2017 zal ik enkele gedichten(reeksen) uit STUDY kiezen en hier publiceren, voorzien van een ‘vertaling’ naar het Nederlands.
De ‘vertalingen’, het weze bij voorbaat duidelijk, zijn enkel bedoeld als hulpmiddel bij het lezen van het Engelse origineel. Literaire vertalingen, daar hou ik mij niet (meer) mee bezig, de ekphratische winst die je bij dergelijke translaties maakt is te miniem voor de moeite die erin kruipt.
Om fouten te vermijden heb ik vriend en beroepsvertaler Rutger H. Cornets de Groot gevraagd en bereid gevonden om de vertalingen effen na te lezen, waarvoor dank.
